دنیا در دست های ما - وبلاگ نشر

به گزارش وبلاگ نشر، ناهید خداکرمی* در شرق نوشت: این روز ها در فضای مجازی با پدیده ای به نام کلاب هاوس روبه رو هستیم که هر فردی با یک گوشی تلفن همراه می تواند دنیا را در دست های خود داشته باشد و به هر گروه اجتماعی که می خواهد وارد گردد و به گفتگو و گفتگو بپردازد. اگرچه اپلیکیشن کلاب هاوس قبل از پاندمی کرونا در بستر مجازی در دسترس نهاده شد، ولی در ابتدا مورد اقبال چندانی قرار نگرفت و حتی پیش بینی می شد که در رقابت با سایر اپلیکیشن های اجتماعی با شکست روبرو گردد، اما محدودیت هایی که کووید 19 بر زندگی مردم دنیا تحمیل نموده است، منجر به کاهش یا حتی قطع تعاملات اجتماعی، دورهمی های حضوری در کافه ها، میهمانی ها، گعده ها و گپ و گفت های محبت آمیز و شب نشینی های خانوادگی شده بود و به همین دلیل حضور در فضای مجازی به نحو چشمگیری افزایش یافت؛ به طوری که با تداوم پاندمی، مردمی که در جست وجوی یافتن راهی برای رهایی از تنهایی و پرکردن خلأ فعالیت های اجتماعی خود بودند، ساعات بیشتری را در فضای مجازی سپری می نمایند و درنهایت این کلاب هاوس بود که توانست بخش اعظم این کمبود را در فضایی متفاوت جبران کند.

به ویژه این اپلیکیشن برای افراد برون گرا که از گفتگو و سخن گفتن لذت می برند و همچنین تئوری پردازان اجتماعی نیز که توانستند بی واسطه یافته های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند، جذابیتی دوچندان داشت و نیز فرصتی بی بدیل برای کسانی که در جمع قادر به ابراز عقیده و به عبارتی خجالتی هستند، فراهم نموده است. قطعا آنچه در کلاب هاوس در حال شکل دریافت است، قادر خواهد بود تا رسانه های تصویری و رادیویی دنیا را نیز دستخوش تغییرات شگرفی کند و موجب گسترش فراوری برنامه های گفت وگومحور در اتاق های شنیداری و دیداری رسانه ها گردد. ایجاد تحولات غیر قابل پیش بینی در دنیای سازی نیز دور از ذهن نیست و حتی ممکن است به بستری مناسب برای اجرای تحقیقات کمی و کیفی برای پژوهشگران جامعه شناسی، سلامت و اجتماعی تبدیل گردد؛ اما آنچه پتانسیل های کلاب هاوس را در کشور ما ویژه و جذاب جلوه داده است، تشنگی عامه به ابراز عقیده، گفتگو و گفت وگوی آزاد است، به طوری که برای اولین بار گرایش های مختلف رودررو و بی پرده با هم به صحبت پرداختند و حتی گفتگو با بعضی مقامات رسمی کشور که صحبت با آن ها در یک فضای عمومی رؤیایی بیش نبود، به تحقق پیوست.

امروز کلاب هاوس یک فرصت استثنائی برای مردم و جواهری گران قیمت برای مسئولان و به ویژه سیاست مدارانی که جز تشویق، تأیید و کف زدن ها صدای دیگری به آن ها نرسیده است، تلقی می گردد. این فرصت در کشور هایی مانند ایران که حتی مجلس قانون گذاری آن هم به دنبال محدودسازی دسترسی مردم به فضای مجازی و فیلترینگ شبکه های اجتماعی است و هزینه دور زدن فیلترینگ بار عظیمی را به شبکه اینترنت کشور تحمیل نموده است، سبب ساز تحرک بیشتری بوده و شاید از معدود کشور هایی است که چندین نوبت با حداکثر ظرفیت کلاب هاوس گفتگو های طولانی بیش از چهار ساعت را تجربه نموده است.

درسی که از استقبال نخبگان کشور اعم از داخل و خارج از کشور از کلاب هاوس می گردد گرفت، توجه به تشنگی و ولع فراوان مردم به گفت وگوی آزاد است که در جست وجوی یافتن پاسخی برای پرسش های خود حتی حاضرند از خواب شبانه خود نیز بگذرند.

به نظر می رسد این اشتیاق فراوان شهفرایندان ایرانی به حضور طولانی مدت در کلاب هاوس، برای طراحان این شبکه اجتماعی نیز شگفت انگیز و جذاب باشد و البته دلیل مهم این استقبال را نمی دانند، آری، ملتی که از فیلترینگ، سانسور و کنترل های مختلف اجتماعی فرهنگی احساس خوبی ندارند، فرصتی استثنائی برای گفتگو های دوجانبه و چندجانبه یافته و با دنیایی روبه رو شده اند که می توانند مسئولان را بی واسطه مورد خطاب قرار دهند، ابراز عقیده نمایند و تریبون و مخاطب هایی داشته باشند که در رؤیا نیز دست نیافتنی بود.

آنچه در یکی دو هفته اخیر در فضای کلاب هاوس های ایرانی شاهدیم، روزنه های امید اجتماعی و دستیابی به راه چارهی فراگیر برای گفتگو های فاخر و خردمندانه در راستا آشتی ملی را نیز نوید می دهد. یک هم اندیشی فراگیر از اندیشمندان و دوستداران صلابت و بالندگی ایران، در بین ساکنان داخل و خارج از کشور شکل گرفته است که به نظر می رسد راستا دسترسی به راه چاره هایی برای گریز از مسائل داخلی در حوزه های اجتماعی، مالی و سیاست های داخلی و بین المللی را هموار خواهد نمود.

اگرچه زمزمه هایی نیز از احتمال فیلترینگ کلاب هاوس به گوش می رسد، ولی امیدوارم نهاد های نظارتی و امنیتی نگرانی از گفتگو در فضای مجازی را به بایگانی بسپارند و صدا هایی که این روز ها در فضای کلاب هاوس به گوش می رسد، نه تن ها نگران نماینده و تهدیدی برای امنیت ملی نیست بلکه اندک اندک با طنین طلایی گفتگو های منطقی و مستدل در بستر آگاهی بخشی، وطن دوستی و دگردوستی کم رنگ خواهد شد.

بی شک تداوم این فرایند می تواند سبب گردد تا نسیم امید و اعتماد اجتماعی فضای کشور را عطرآگین کند و تحولی شگرف در ساز و کار سیاست ورزی ایجاد خواهد نمود.

فراموش نکنیم فیلترینگ کوچه بن بستی است که جز کاهش امید و اعتماد اجتماعی و اقبال از تریبون های برانداز، حاصلی برای کشور نداشته و نخواهد داشت. فیلترینگ و محدودسازی آنچه مورد اقبال نخبگان کشور قرار گرفته است، می تواند به منزله بی احترامی به جامعه تلقی گردد و مسائل امروز کشور را پیچیده تر کند.

* رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران