خطوط سیاست خارجی بایدن - وبلاگ نشر

به گزارش وبلاگ نشر، کوروش احمدی؛ با توجه به اینکه آمریکا نخست عنوان اصلی و عمده سیاست خارجی ترامپ بود، بسیار احتمال دارد که سیاست خارجی بایدن در صورت پیروزی، بازگشت به سیاست سنتی آمریکا در دوره بعد از جنگ جهانی دوم باشد که هر دو حزب اصلی آمریکا درباره خطوط اصلی آن اجماع داشتند. به این معنا که بایدن در مواردی به سرعت و در مواردی با تأنی و آرامی، سیاست خارجی ترامپ را معکوس خواهد نمود و به سیاست خارجی سنتی آمریکا بازخواهد گشت.

در حالی که ترامپ در چارچوب سیاست آمریکا نخست، ناسیونالیسم مالی، سیاست های حمایتی، دشمنی با تجارت آزاد و فرایند دنیای شدن را در دستور کار داشت، بایدن در جهت فاصله دریافت از این سیاست ها حرکت خواهد نمود. البته لازم به ذکر است که هم زمان شبح وجهی از سیاست خارجی ترامپ که به نحوی دیگر از طرف برنی سندرز هم تقویت می شد، تا مدت ها بر هر دو حزب سنگینی خواهد نمود؛ وجهی که معطوف به بازگرداندن مشاغل از دست رفته بر اثر فرایند دنیای شدن بود و مورد اقبال سفیدپوستان یقه آبی و نیز بخشی از رنگین پوستان قرار گرفته است. از این رو می توان گفت آمریکا نخست ترامپ تا حدودی مهر خود را بر سیاست خارجی آمریکا زده و بعد از این کمتر رئیس جمهوری در آمریکا می تواند به این مضامین بی اعتنا باشد.

وجه دیگر سیاست خارجی ترامپ که بایدن در راستای معکوس کردن آن حرکت خواهد نمود، یک جانبه گرایی افراطی و بدون تعارف او است. بایدن در این چارچوب در جهت بازگشت به سیاست خارجی سنتی فراحزبی آمریکا، معطوف به بازگشت به نوعی بین المللی گرایی لیبرال اقدام خواهد نمود.

تأکید بر احیای حداقلی از چندجانبه گرایی به وسیله بازگشت به سازمان بهداشت دنیای، بازگشت به یونسکو و بازگشت به شماری از پیمان های بین المللی و در رأس همه آن ها موافقت نامه زیست محیطی پاریس و معین تکلیف سریع پیمان استارت نو درباره کاهش موشک های بالستیک با روسیه که در فوریه باید تمدید گردد و ... در این رابطه مطرح اند.

در همین چارچوب، بایدن متمایل به بازسازی ائتلاف با متحدان، دخالت در مسائل بین المللی، بازنگری در تعهدات ترامپ به کاهش نیرو در خارج، توسعه تجارت آزاد، بسط ارزش های آمریکایی در دنیا و ... خواهد بود. سؤال مهم این است که دست بایدن تا چه حد برای اجرای دستور کارش باز خواهد بود. اگر به موازات رأی نسبتا خوبی که ترامپ در انتخابات به دست آورده، موقعیت دموکرات ها در کنگره نیز تضعیف گردد، نفوذ جناح چپ حزب دموکرات بر بایدن تضعیف خواهد شد و او احتیاجمند کسب حمایت جمهوری خواستار خواهد شد. بایدن در جریان مبارزات انتخاباتی بار ها گفته که مایل است با جمهوری خواستار معتدل در ارتباط با مسائل امنیت ملی همکاری کند.

در همین رابطه، مهم است که شخصیت و روحیه بایدن را به عنوان یک سیاست مدار متمایل به ایجاد اجماع و ائتلاف نیز در نظر بگیریم. اگر جمهوری خواستار اکثریت سنا را حفظ نمایند و برگ برنده ای در ارتباط با تأیید همکاران بایدن در دست داشته باشند، احتیاج بایدن به همکاری با آن ها دو چندان خواهد شد. در این صورت، ممکن است بایدن نتواند به راحتی کسانی مانند همکاران اوباما در حوزه امنیت ملی را وارد کابینه خود کند. نگاه بعضی افراطیون جمهوری خواه مانند سناتور ها تام کاتن، مارکو روبیو و جاش هاولی به انتخابات ریاست جمهوری 2024، ممکن است مسائل بیشتری برای بایدن ایجاد کند. در این رابطه، نگاهی به فهرست احتمالی افرادی که ممکن است شانس بیشتری برای تصدی پست وزارت خارجه دولت احتمالی بایدن داشته باشند، مفید است.

سوزان رایس، مشاور پیشین امنیت ملی اوباما، سناتور دموکرات کریس مورفی، سناتور دموکرات کریستوفر کونز و آنتونی بلینکن، معاون سابق وزارت خارجه آمریکا، در این رابطه مطرح اند. رایس و مورفی به دلایل روشن بعید است از سوی جمهوری خواستار پذیرفته شوند، اما بلینکن و کونز که میانه رو هستند، شانس دارند. بازگشت به برجام نیز در چارچوب احیای تعهدات بین المللی آمریکا مطرح خواهد بود، اما از آنجا که حمایت دموکرات ها و جمهوری خواستار کنگره از بایدن در ارتباط با بسیاری از سیاست های پیش گفته می تواند کار او را راحت تر کند، روشن نیست تکلیف حمایت کنگره در ارتباط با برجام چه خواهد شد.

در این رابطه، معین تکلیف سنا بسیار مهم خواهد بود؛ ضمن اینکه در این مورد مسائل منطقه ای و نیز مسائل داخلی در هر دو کشور بر دشواری کار خواهد اضافه کرد. اگر آن طور که در زمان نوشتن این یادداشت پیداست، کنترل سنا همچنان در دست جمهوری خواستار باقی بماند و کنترل دموکرات ها بر مجلس نمایندگان کاهش یابد، حوزه مانور بایدن نیز در ارتباط با برجام تنگ تر خواهد شد؛ تا آنجا که حتی ممکن است برای معین افراد کلیدی دولت هم از ناحیه جمهوری خواستار با مشکل روبرو گردد. این البته موضوعی پیچیده است که پرداختن به آن در حوصله این مختصر نیست.